Wielki Post nie jest dietą, ale duchowym wyczynem mającym na celu oczyszczenie duszy, umysłu i ciała. Powinieneś się do niego wcześniej przygotować, ograniczając ilość spożywanych pokarmów i układając jadłospis oparty na liście postnych potraw.
Istota postu i właściwego podejścia
Właściwy post zakłada wstrzemięźliwość od wszelkiego rodzaju aktywności: światowej komunikacji, rozrywki i jedzenia. Oprócz skromnego menu, wymaga:
duchowe oczyszczenie poprzez codzienną modlitwę;
wyrzeczenie się aktywności seksualnej;
wyzwolenie od gniewu, chciwości, profanacji;
żal za popełnione grzechy;
dobroczynność - ofiarowanie swojego czasu, wiedzy lub dóbr materialnych na rzecz społeczeństwa;
czytanie literatury duchowej.
Poprzez właściwe odżywianie i przestrzeganie tych zasad wierzący są w stanie oczyścić swoje ciała i dusze oraz wzmocnić swoje życie duchowe.
Jaka jest różnica między postem ścisłym a postem wielkopostnym?
Różnica między postem ścisłym a postem na czczo polega na liście produktów, które można jeść.
W pierwszym przypadku zabronione jest nie tylko mięso i ryby, ale także wszystkie składniki pochodzenia zwierzęcego, słodycze, wypieki, napoje alkoholowe oraz duża ilość smażonych i tłustych potraw. Owsianka, zupy warzywne i pieczone warzywa to główne posiłki, które można spożywać podczas ścisłego postu.
W drugim przypadku dozwolone są owoce morza, olej roślinny i niektóre słodycze. Dozwolone są buliony grzybowe, zupa rybna, sałatki z chudym majonezem i ciastka bez jajek.
Co można jeść podczas postu
Menu jest dobierane w zależności od rodzaju postu. Warto też pamiętać, że reguły postu monastycznego nie obowiązują wszystkich prawosławnych, a w szczególności świeckich pracujących, uczniów i studentów.
Post: zasady odżywiania się
Wielki Post rozpoczyna się na siedem tygodni przed Wielkanocą, poświęcony jest wędrówce Jezusa Chrystusa po pustyni, trwa 48 dni. W 2020 roku będzie trwał od 2 marca do 18 kwietnia włącznie.
Istnieją specjalne zasady dotyczące jedzenia i tego, co można jeść w czasie Wielkiego Postu:
W Czysty Poniedziałek, Wielki Piątek i Wielką Sobotę Wielkiego Tygodnia wierni całkowicie odmawiają jedzenia i spędzają cały dzień na wodzie.
Przez 48 dni z jadłospisu wykluczone są wszystkie produkty i składniki pochodzenia zwierzęcego: majonez, śmietana, ser, masło, mleko, jaja, proszek jajeczny, żelatyna, ryby, kawior i paluszki krabowe.
Należy również powstrzymać się od spożywania alkoholu i palenia papierosów.
Ponadto z listy dozwolonych pokarmów wykreśla się fast foody, wszelkiego rodzaju słodycze, z wyjątkiem suszonych owoców, oraz pieczywo.
Olej roślinny jest dozwolony tylko w weekendy.
Odżywcze pokarmy, które można spożywać w czasie Wielkiego Postu, to m.in:
Pieczywo, makarony i produkty mączne bez dodatku jaj.
Wszystkie rodzaje orzechów i nasion.
Fasola, soczewica, soja, groch i bób.
Wszystkie rodzaje zbóż. Ryż, proso i gryka są szczególnie bogate w pożyteczne mikroelementy.
Grzyby.
Wszystkie rodzaje warzyw i owoców.
Sosy domowej roboty - bez jaj w proszku, bez oleju spożywczego.
Niektórzy duchowni twierdzą, że dla tych, którzy pracują i są umysłowo zajęci, świeccy mają prawo do odpustów w postaci ryb i kawioru. Istnieją również pewne różnice pomiędzy tym, co w okresie Wielkiego Postu jedzą ludzie świeccy, a tym, co znajduje się w klasztornym menu.
Monastyczny jadłospis postny na każdy dzień.
Pomimo ograniczonej listy pokarmów, klasztorne menu postne zawiera niezbędne dla organizmu witaminy, minerały, pierwiastki śladowe.
Monastyczny jadłospis na tydzień, co można jeść w okresie Wielkiego Postu:
Poniedziałek.
Śniadanie - płatki owsiane, zalane wrzątkiem, z dodatkiem posiekanych orzechów, daktyli, sułtanek i fig.
Obiad: ziemniaki pieczone w piecu, kapusta kiszona, chleb na zakwasie.
Kolacja - vinaigrette.
Wtorek
Śniadanie - kasza manna z wodą.
Lunch - zupa krem z dyni, chleb żytni.
Obiad - duszone warzywa.
Środa - śniadanie: szaszłyk z kwiatu jabłoni i jabłek.
Śniadanie - przecier jabłkowy z posiekanymi orzechami włoskimi, chleb na zakwasie.
Lunch - puree z groszku z grzankami.
Kolacja - sałatka owocowa z persymonami, bananami, pomarańczami i daktylami.
Czwartek
Śniadanie - owsianka dyniowa z sułtankami.
Obiad - postny kapuśniak z fasolą i świeżą kapustą, chleb żytni.
Kolacja - Ryż z sosem pomidorowym.
Piątek
Śniadanie - tarte buraki z suszonymi śliwkami.
Lunch - ziemniaki w mundurkach, dietetyczny chleb.
Obiad - kompot z suszonych owoców, ziemniaki w mundurkach.
Sobota
Śniadanie - naleśniki z bananem, przyrządzone bez dodatku mleka i jajek.
Obiad - zupa makaronowa z bulionem grzybowym.
Obiad - nagut w sosie z podsmażoną cebulą, pomidorami, papryką.
Niedziela
Śniadanie: kasza gryczana z sosem grzybowym.
Obiad - barszcz z fasolą, grzanki.
Kolacja - niskotłuszczowy pudding ryżowy z suszonymi owocami.
W klasztornym menu są też specjalne dni, w których nie wolno nic jeść: Wielki Poniedziałek, Sobota Wielkiego Tygodnia i Wielki Piątek. W Wielki Czwartek można wypić niewielką ilość wina. Od drugiego do piątego dnia Wielkiego Postu wielu wiernych spożywa chleb i wodę.
Post Piotra
Post Piotra i Pawła poświęcony jest czynom Apostołów Piotra i Pawła, a w 2020 roku trwa od 15 czerwca do 11 lipca włącznie. W czasie jej trwania zaleca się powstrzymanie od spożywania mięsa i nabiału, jaj, majonezu. We wtorki, czwartki, soboty i niedziele do listy produktów dozwolonych w okresie Wielkiego Postu dodaje się ryby i kawior.
Post o przyjęciu
Post Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny jest jedynym okresem postu poświęconym Matce Bożej. Każdego roku post jest obchodzony w tym samym czasie od 14 sierpnia do 27 sierpnia. Produkty spożywcze, które można spożywać w okresie Wielkiego Postu: czarny chleb, warzywa, owoce, fasola, orzechy, miód, suszone owoce, kasza i ziarna. Mięso i produkty rybne, produkty mleczne, jaja są zabronione.
Post
Czterdzieści dni przed wielkim świętem Bożego Narodzenia rozpoczyna się post jasełkowy. W 2020 roku post będzie trwał od 28 listopada do 6 stycznia.
W okresie postu do dnia św. Mikołaja, 6 grudnia, można spożywać: warzywa, owoce, wszelkiego rodzaju kasze, nasiona roślin strączkowych, czarny chleb, orzechy, nasiona. Po dniu św. Mikołaja do 2 stycznia, w weekendy, do wielkopostnego menu dodaje się ryby i olej roślinny. Od 2 stycznia do 6 stycznia menu jest ponownie ściśle wegetariańskie, na cześć zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia.
Jakich produktów można użyć w tym poście?
Lista produktów spożywczych, które można spożywać w okresie Wielkiego Postu:
Warzywa w postaci surowej, duszonej, kiszonej, a w niektórych przypadkach smażonej: ziemniaki, kapusta, marchew, buraki, rzodkiewka, dynia, papryka słodka, cebula i czosnek.
Makaron gotowany bez jajek i masła.
Korzeń selera, pietruszka, gruszka mielona, brukiew. Można je spożywać nie tylko na surowo, ale również duszone lub fermentowane w sosie grzybowym.
Zielenina: bazylia, kolendra, koperek, natka pietruszki, szczaw, cebula, sałata liściasta.
Jarmuż morski.
Każdy rodzaj roślin strączkowych: fasola, nagut, groch, soczewica, soja.
Lavash, chude naleśniki, niekwaszony chleb płaski.
Grzyby duszone, marynowane, gotowane lub smażone.
Zboża, gotowane bez mleka lub masła. Szczególnie zdrowymi zbożami są ryż, owies, jęczmień, kukurydza, proso i gryka.
Napoje: kompot z suszonych owoców, herbata, kawa, mleko sojowe i świeżo wyciskane soki.
Wszystkie rodzaje orzechów i pestek słonecznika.
Chleb czarny, żytni i razowy.
Pomimo braku zakazu, świeżo wyciskane soki, kiszone warzywa i zakwaszone owoce nie są zalecane w okresie postu. Podczas diety restrykcyjnej żołądek jest w połowie pusty, szczególnie rano. Dlatego takie produkty mogą wywoływać zapalenie żołądka, rozstrój żołądka i jelit.
Kiedy można jeść ryby w czasie Wielkiego Postu?
Według tradycji chrześcijańskiej ryba nie należy do kategorii zakazanych produktów mięsnych, ale spożywa się ją tylko w dni nie objęte ścisłym postem (należy sprawdzić kalendarz Wielkiego Postu, Wniebowzięcia NMP, Bożego Narodzenia, Dnia Piotra).
Poza tym, świeccy, którzy są zajęci pracą fizyczną, kobiety w ciąży, dzieci, uczniowie i studenci, podróżni, wojskowi - mogą odmówić od ścisłych tradycji klasztornych i jeść ryby przez wszystkie dni Wielkiego Postu.
Czy słodycze są dozwolone?
Prawosławni spowiednicy nie są zgodni co do spożywania słodyczy w okresie Wielkiego Postu. Niektórzy z nich mówią, że nie należy jeść żadnych słodyczy, ponieważ w tym okresie należy odrzucić przyjemności materialne, wprowadzić ascezę.
Inni twierdzą, że ścisłe ograniczenia dietetyczne są zalecane dla ministrów zakonnych, ale nie dla świeckich. Ci ostatni mogą spożywać następujące rodzaje wielkopostnych słodyczy:
Marshmallows, marmolady, pianki marshmallows - produkowane na bazie agar-agar, bez użycia żelatyny.
Suszone owoce.
Słonecznik, sezam, orzechy arachidowe.
Dietetyczne herbatniki, które nie zawierają margaryny, masła, jaj.
Karmel.
Gorzka czekolada.
Suszone pieczywo, obwarzanki, chuda bułka tarta, pierniki.
Kandyzowane owoce.
Rakhat-lukum.
Piernik.
Miód.
Kupując sklepowe słodycze należy zwrócić szczególną uwagę na brak składników pochodzenia zwierzęcego, w tym białka jaj, smalcu i żelatyny.
Produkty surowo zabronione
Jakich pokarmów nie należy spożywać w czasie Wielkiego Postu:
Mięso i produkty mięsne - kiełbasy, parówki, szynki, szynki, buliony mięsne.
Słonina.
Produkty mleczne - ser, masło, ryazhenka, mleko, śmietana, twaróg, kwaśna śmietana, kefir.
Napoje alkoholowe.
Jaja.
Do produktów zakazanych w okresie Wielkiego Postu należą również ryby i kawior, ale ograniczenie to jest znoszone podczas dni wolnych od ścisłego Wielkiego Postu, w niektórych świętach prawosławnych.
Przydatne wskazówki dotyczące odżywiania
W rzeczywistości, posiłek bez mięsa może być całkiem odżywczy, bogaty w witaminy i mikroelementy. Jeśli wielkopostne potrawy wydają się wierzącym niewystarczająco pożywne, można wykorzystać następujące sekrety w ich przygotowaniu:
Aby barszcz był bogaty, gotuje się go w bulionie fasolowym, dodając do potrawy nie tylko całą fasolę, ale i puree.
Dobrą imitacją sosu mięsnego jest sos grzybowy. Można go dodawać do kasz, gulaszów warzywnych i pierwszych dań.
Dzięki drobno posiekanym wodorostom można uzyskać zapach i smak "ryby" w pierwszych daniach.
Do przygotowania kotletów nie jest konieczne użycie mięsa. Można je przyrządzić z ziemniaków, soczewicy, nagut, fasoli, a nawet marchwi.
Dobrowolne restrykcje żywieniowe nie tylko pomagają w postępie na ścieżce duchowej, ale także oczyszczają ciało z odpadów, toksyn i niezdrowych komórek.